Thuốc corticoid dường như đã quá quen thuộc với tất cả mọi người, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về chúng, đặc biệt là cần phải thận trọng khi đang trong quá trình điều trị với corticoid, nếu không sẽ để lại những hậu quả nặng nề đối với cơ thể không thể lường trước được. Như vậy Cortioid là gì và corticoid có trong những loại thuốc nào.

Corticoid là gì?

Có nhiều thắc mắc xoay quanh câu hỏi corticoid là gì? theo định nghĩa thì corticoid (Corticosteroid) hay còn gọi là Glucocorticosteroid là một nhóm các chất hóa học bao gồm các hormon steroid được sản xuất từ vỏ thượng thận của động vật có xương sống và các chất tổng hợp tương tự các hormone đó.

Corticosteroid được biết đến đầu tiên vào năm 1944. Sau đó, thuốc được nghiên cứu và đưa vào thương mại từ những năm 1980. Đến nay, loại thuốc này đã được sử dụng trong điều trị rất nhiều bệnh lý.

Nhóm thuốc Corticoid có tác dụng gì?

Thuốc corticoid hoạt động theo cơ chế đi vào cơ thể và được hấp thụ trong máu. Lúc này, 90% glu-corticoid gắn với protein huyết tương và gây tác dụng dược lý tại các cơ quan đồng thời tác động lên các tuyến như tuyến dưới đồi, tuyến thượng thận, tuyến yên.

Nhóm Corticoid là thuốc có tác dụng chống viêm dị ứng, đồng thời ức chế miễn dịch, theo đó nhóm thuốc này được ứng dụng để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau, ví dụ như: bệnh vảy nến, chàm và các bệnh viêm da dị ứng; sốc phản vệ hay mề đay…; hen phế quản và tắc phổi nghẽn mạn tính; hội chứng thận hư nguyên phát…; viêm đa khớp và thấp khớp. Ngoài ra, nhóm thuốc này còn có tác dụng điều trị một số bệnh lý về tiêu hóa, mắt, huyết học, bệnh ác tính…hoặc theo sự chỉ định sử dụng điều trị của bác sĩ kê đơn.

Bất kì một loại thuốc nào trước khi sử dụng cũng cần có sự chỉ định tư vấn từ các bác sĩ và các dược sĩ có chuyên môn chỉ định, bởi sử dụng thuốc đúng cách hợp lý mới đem lại kết quả điều trị cao, không gây ra các tác dụng phụ, nhóm thuốc Corticoid cũng như vậy. Bạn nên sử dụng thuốc Corticoid theo đúng bệnh, đúng liều lượng cũng như thời gian sử dụng thuốc.

Để biết loại thuốc đang sử dụng có chứa corticoid hay không thì cách tốt nhất là người sử dụng cần đọc kĩ hướng dẫn sử dụng, xem mục các thành phần của thuốc, điều này sẽ giúp bạn biết được thành phần đầy đủ của thuốc hoặc hỏi những người tư vấn có chuyên môn.

Tác dụng phụ của thuốc Corticoid

Nếu sử dụng thuốc với liều lượng không hợp lý và dùng trong một khoảng thời gian quá dài có thể dẫn đến:

• Tăng huyết áp
• Loãng xương
• Tăng đường huyết
• Đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, glocom
• Tăng nguy cơ nhiễm trùng
• Chậm lớn ở trẻ em
• Tăng nguy cơ loét dạ dày tá tràng
• Chậm lành vết thương, da teo mỏng, dễ bị bầm tím
• Hội chứng Cushing (hiện tượng mặt tròn như mặt trăng, lắng đọng mỡ ở vùng cổ, lưng trong khi chân tay teo nhỏ)

Corticoid là chất vốn có trong cơ thể do tuyến thượng thận tiết ra, vì thế nếu dùng corticoid trong thời gian dài sẽ có nguy cơ teo tuyến thượng thận do tuyến này quen với tình trạng có thuốc trong cơ thể sẽ ngừng hoạt động, gây nên sự rối loạn và không còn duy trì chức năng bài tiết hormon bình thường nữa.

Nhận biết cá dạng và danh mục thuốc corticoid trên thị trường hiện nay

Các dạng thuốc corticoid được bào chế trên thị trường hiện nay gồm:

• Corticoid uống, bào chế theo dạng viên nang, viên nén…
• Thuốc corticoid dạng tiêm. Thuốc tiêm corticoid này được tiêm trực tiếp vào trong mạch máu, trong khớp, cơ.
• Thuốc corticoid dạng hít qua miệng
• Thuốc corticoid xịt mũi
• Dạng dung dịch dùng với máy khí dung
• Thuốc corticoid bôi ngoài da, dạng kem, gel, thuốc mỡ…, có thể nhỏ mắt, mũi, tai…

Nhóm corticoid có trong những loại thuốc nào?

Các corticosteroid tự nhiên, hydrocortisone (Cortef) và cortisone được sản xuất chủ yếu từ tuyến thượng thận và được phân loại thành 2 nhóm chính:

• Glucocorticoid (chống viêm): giúp ức chế viêm, miễn dịch và phân hủy chất béo, carbohydrate và protein.
• Mineralocorticoids (giữ muối): cân bằng tỉ lệ muối và nước trong cơ thể.

Nhóm thuốc chứa corticoid là thuốc có chứa các thành phần sau đây: hydrocortisone, prednisolone, methylprednisolone, prednisone, fluocinolone, triamcinolone, fluticasone; beclomethasone, betamethasone, dexamethasone…

Corticoid có trọng những loại thuốc nào trên thị trường hiện nay:

• Thuốc prednisolon thuộc nhóm corticoid.
• Thuốc flucinar chứa thành phần fluocinolone.
• Thuốc nhỏ mắt polydexa chứa thành phần dexamethasone…
• Thuốc fucicort chứa thành phần betamethasone.
• Thuốc điều trị bệnh hen symbicort chứa thành phần budesonide.
• Thuốc medrol chứa thành phần methylprednisolone.

Để dễ dàng nhận biết hơn bạn có thể dựa vào kí hiệu để biết nhóm thuốc có chứa corticoid:

Thông thường các nhóm thuốc corticoid thường có đuôi “sone” (“son”) hoặc “olone” (“olon”). 

Tuy nhiên cũng có những trường hợp ngoại lệ, ví dụ: budesonide, do đó để chắc chắn việc bạn sử dụng thuốc thì trước khi sử dụng cần đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng cả về thành phần, công dụng, cách sử dụng, thời hạn sử dụng và chỉ sử dụng nhóm thuốc corticoid khi có sự chỉ định từ bác sĩ hoặc dược sĩ tư vấn.

Cần phải sử dụng đúng liều lượng và đúng mục đích theo chỉ định của bác sĩ, tất cả đều là thuốc có chứa cort tuy nhiên mỗi loại lại có một nhiệm vụ khác nhau và trị các bệnh khác nhau.

Xem thêm: 

• Cách xử lý khi da mặt bị dị ứng
• Top 20+ cách tẩy tế bào chết cho da mặt tại nhà cực kì đơn giản